Door aan het licht gekomen misstanden, bijvoorbeeld achter de schermen bij het tv-programma The Voice, is ongewenst gedrag een belangrijk onderwerp van gesprek. Ook op de werkvloer. Zulk gedrag heeft grote gevolgen, op de eerste plaats voor de gedupeerde werknemers, maar ook voor de werkgever en de rest van het bedrijf.
Allereerst raakt het vaak de fysieke en mentale gezondheid van de gedupeerde werknemers. Het komt helaas vaak genoeg voor dat zij langdurig ziek uitvallen. Daarnaast ontstaat er vaak een onveilige werkomgeving. Ook komt het de sfeer op de werkvloer niet ten goede. Hierdoor kan een groter personeelsverloop ontstaan. Verder kan een verminderde productiviteit het gevolg zijn van ongewenst gedrag op de werkvloer.
Ongewenst gedrag herkennen
Het herkennen van ongewenst gedrag is een belangrijke taak voor HR-medewerkers. Signalen kunnen variëren van kleine gedragsveranderingen tot openlijke klachten en geruchten binnen het team. Symptomen bij gedupeerde werknemers kunnen onder andere zijn:
- verminderd zelfvertrouwen;
- angst;
- depressie;
- hoofdpijn;
- en slapeloosheid.
Ook een verhoogd ziekteverzuim kan een indicatie zijn dat er iets speelt binnen de organisatie.
Goede aanpak loont
De juiste aanpak loont om ongewenst gedrag te voorkomen. Zo kan uitval door ziekte zelfs voorkomen worden. Ook zorgt een goede sfeer op het werk vaak voor extra betrokkenheid bij het bedrijf, meer werkplezier en een hogere productiviteit.
Werknemers beschermen tegen ongewenst gedrag is daarnaast ook een wettelijke plicht. Op grond van de Arbeidsomstandighedenwet moet je als werkgever zorgen voor de veiligheid en gezondheid van werknemers. Daarnaast ben je verplicht om beleid te voeren gericht op het voorkomen – en als dat niet mogelijk is: beperken – van psychosociale arbeidsbelasting.
Psychosociale arbeidsbelasting is een begrip dat voorkomt in de Arbowet. Het gaat hierbij onder meer om:
- seksuele intimidatie;
- agressie en geweld;
- pesten;
- een te hoge werkdruk; en
- andere ingrijpende gebeurtennissen op het werk die stress teweegbrengen.
In het Arbeidsomstandighedenbesluit wordt deze verplichting verder uitgewerkt. Uit dit besluit volgt namelijk dat je als werkgever verplicht bent om ook de risico’s gepaard gaande met ongewenst gedrag in kaart te brengen in een RI&E. En het plan van aanpak daarop aan te passen.
Te nemen stappen
Het is dan ook belangrijk om de volgende stappen naar gewenst gedrag te zetten.
- Aandacht en een open blik. Voer de verplichte risicoanalyse uit en breng de organisatie in kaart. Waar zitten mogelijke risico’s?
- Plan van aanpak.Daarin staat hoe eventuele risico’s beperkt kunnen worden. Wie doet wat en wanneer? Gebruik daarvoor eventueel de zelfinspectietool van de Inspectie SZW.
- Protocol ongewenst gedrag.Voer dit niet alleen in, maar leef het ook na. Dit heeft niet alleen een preventieve werking, maar kan ook aansprakelijkheid voorkomen. Zorg er in dat kader bijvoorbeeld voor dat alle leidinggevenden hun voorbeeldfunctie waarmaken.
- Een of meer vertrouwenspersonen. Dit kan een interne maar ook een externe vertrouwenspersoon zijn. De kenmerken van een goede vertrouwenspersoon zijn: onafhankelijk, deskundig, toegankelijk en betrouwbaar.
- Klachtenregeling en goed sanctiebeleid. Mocht er onverhoopt toch sprake zijn van grensoverschrijdend gedrag, dan moeten werknemers een klacht te kunnen indienen en dient er vervolgens zorgvuldig onderzoek naar te worden gedaan. Blijkt de klacht terecht, dan is het zaak de juiste sancties toe te passen.
Uitdaging
Het aanpakken van ongewenst gedrag op de werkvloer is een uitdaging die vraagt om toewijding, inzicht en actie van alle betrokkenen binnen een organisatie. Daarbij is het belangrijk om je te realiseren dat de strijd tegen ongewenst gedrag nooit volledig voltooid is. Dit vereist een voortdurende inzet en betrokkenheid.
Dit artikel verscheen eerder in Salaris Magazine.
