Belastingwetgeving is ingewikkeld. Alle partijen zijn het daarover eens en het wachten is nog steeds op het project vereenvoudiging belastingwetgeving. Met ingang van 1 januari 2025 is het handhavingsmoratorium vervallen en kan de Belastingdienst weer handhaven op het gebied van schijnzelfstandigheid.
Weliswaar met een zachte landing qua handhaving. Maar toch is dit zonder dat ook nog maar één Belastingdienst-medewerker fysiek een bedrijf heeft bezocht de grootste controle ooit. Elk bedrijf heeft namelijk al stappen ondernomen. Of het is zich ten minste bewust van het feit dat je als ondernemer eens goed naar jouw arbeidsrelaties moet kijken om de schijnzelfstandigen eruit te vissen.
Om in dit verband eens een bekend programma te citeren: ‘Wat weet ú eigenlijk van de doorwerking van een standpunt over schijnzelfstandigheid naar de inkomstenbelasting (hierna: IB) en omzetbelasting (hierna: OB)?’
Geldt de ‘zachte landing’ ook voor de IB en de OB?
Formeel geldt de zachte landing niet voor de IB en OB. Maar de verwachting is dat de Belastingdienst, in lijn met de gedachte achter de zachte landing, enigszins terughoudend zal zijn met het beoordelen van achterliggende tijdvakken binnen de IB en OB.
Wat bedoel ik daarmee? Eerst maar eens de gewone gang van zaken bij het controleren bij een opdrachtgever. Het heeft grote gevolgen als de Belastingdienst bij een opdrachtgever een controle instelt en daar bijvoorbeeld op 1 juli 2025 constateert dat een zzp’er al vanaf 1 januari 2025 een werknemer is. De opdrachtgever heeft onjuist gehandeld. Hij moet van de Belastingdienst correctieberichten indienen met terugwerkende kracht tot 1 januari 2025.
De gedane betalingen aan de zzp’er/werknemer moet de opdrachtgever/werkgever met terugwerkende kracht tot 1 januari aan die ex-zzp’er exclusief btw als loon aanmerken. En op dat loon moet hij de loonheffing (enkelvoud) inhouden. En daarbovenop moet je als opdrachtgever/werkgever nog bepaalde werkgeverspremies betalen.
Systematiek opdrachtnemer/werknemer loopt goed
Bij de opdrachtnemer/werknemer komt het als het ware vanzelf goed. Want er komen correctieberichten binnen. De opdrachtnemer/werknemer verschijnt dan in de loonaangifte en in de polisadministratie. Die gegevens tankt de Belastingdienst dan door naar de vooringevulde aangifte. Vervolgens kan de opdrachtnemer zelf een standpunt innemen of hij zijn inkomsten ziet als winst uit onderneming of als loon uit dienstbetrekking. Deze systematiek lijkt goed te lopen.
Als het onderzoek bij de opdrachtgever echter leidt tot het constateren van een dienstbetrekking betekent dat in beginsel voor die opdrachtnemer dat hij straks over 2025 in 2026 aangifte gaat doen, waarbij dat stukje inkomen als loon moet worden aangemerkt. Er is dan voor dat stukje inkomen geen sprake van winst uit onderneming.
Dat betekent dat als die persoon ook verder (mogelijk vanuit overige inkomsten) geen ondernemer is voor de inkomstenbelasting, er ook geen recht bestaat op ondernemersfaciliteiten zoals zelfstandigenaftrek en MKB-winstvrijstelling. Want dat is alleen maar voor echte ondernemers. En niet voor schijnzelfstandigen en ook niet voor werknemers.
Onderzoek schijnzelfstandigheid vanuit de IB
Het is natuurlijk ook denkbaar dat de Belastingdienst niet vanuit de loonheffingen maar juist vanuit de IB onderzoek doet bij een opdrachtnemer of deze terecht stelt dat hij winst uit onderneming geniet. Stel dat dit onderzoek betrekking heeft op 2023. Dan kan het best zijn dat de Belastingdienst op basis van dat onderzoek tot de conclusie komt dat het standpunt van de opdrachtnemer onjuist is. Er is geen sprake van winst uit onderneming, maar er is sprake van loon uit dienstbetrekking of resultaat uit overige werkzaamheden. De Belastingdienst corrigeert dan, zoals hierboven beschreven, de aangifte IB op het onderdeel ondernemersfaciliteiten.
Als uitvloeisel van de zachte landing heeft de Belastingdienst de keuze om ook de jaren voor 2023 in onderzoek te betrekken. Dat is namelijk geen verplichting. Het beleid rondom schijnzelfstandigheid is gericht op het verbeteren van de compliance. Er is dus veel voor te zeggen om deze opdrachtnemer te corrigeren voor 2023 en niet ook de jaren ervoor in onderzoek te nemen. Laat de olievlek zijn werk doen en richt de aandacht op een andere opdrachtnemer.
Terugvorderen btw
Kun je als opdrachtgever de betaalde btw terugvorderen van de zzp’er die als werknemer wordt gezien? Als je als ondernemer btw in rekening brengt, dan moet je die btw ook voldoen en betalen. In theorie is het zelfs zo dat als de btw ten onrechte in rekening is gebracht, dat dus degene die hem in rekening gebracht krijgt, deze ook niet in aftrek kan brengen.
Maar als iemand achteraf toch werknemer blijkt te zijn, dan is er eigenlijk een soort vestzak/broekzak-situatie ontstaan. De zzp’er brengt de btw in rekening, de opdrachtgever trekt de btw af, waarna het in elk geval financieel redelijk glad verloopt. Naar mijn verwachting zal de Belastingdienst in de meeste gevallen vooruitkijken en niet direct de behoefte hebben om exact vast te stellen hoe de btw -heffing had moeten verlopen. Maar dat is in de geest van een zachte landing een aanname van mijn kant.
Conclusie: er zijn allerlei raakvlakken tussen de loonheffingen en de omzetbelasting en inkomstenbelasting. Het is als het ware een kluwen aan wetgeving. De zachte landing geldt slechts in 2025, dus hopelijk draagt deze bij aan een zo praktisch mogelijke afdoening.
